{ "title": "Buğday Hastalıkları", "image": "https://www.bugday.gen.tr/images/Bugday-Hastaliklari-64.jpg", "date": "20.01.2024 21:59:30", "author": "Ömer Faruk ekemen", "article": [ { "article": "Buğday hastalıkları, tahıl ürünlerinin en önemlilerinden birisi olan buğdayı olumsuz yönde etkilemektedir. Buğday ekimi ile başlanan bir emekle biçilmesine kadar geçen sürede birçok kişinin eli değmiştir. Tarlaya ekilen buğday filizlenip büyüyene kadar birçok zirai işlemlerden geçmektedir. Buğday tek gövdeden büyüyen ve tek bir tohumla onlarca tohumun meydana gelmesini sağlayan oldukça bereketli bir bitkidir. Buğday ekimi sonbahar ayında yapılır. Daha sonrasında birkaç ilaçlama ve gübreleme işlemi yapılır. Bu ilaçlama ve gübreleme işlemleri buğdayı dış zararlardan korur. Bunun dışında yapılan gübreleme buğdayın daha iyi gelişmesini sağlayarak daha fazla ürün vermesini sağlar. Daha sonrasında buğday kışın ve ilkbaharda aldığı yağışlar sayesinde gelişmesini bu dönemde daha fazla gösterir. Bu aylardan sonra buğday yavaş yavaş olgunluk dönemine gelerek hasat edilme zamanı gelir. Bu hasat zamanı yaklaşık olarak temmuz ve ağustos aylarında yapılır, kullanılmak üzere bir dizi işlemlerden geçtikten sonra sofralarımızda yer bulur. Buğday özellikle içerdiği zengin içeriklerden dolayı önemli besinlerin başında gelir. Ancak bazı dış etmenlerden dolayı buğday gerek çimlenme gerekse çimlendikten sonra bazı hastalıklar yüzünden zarar görmektedir. Bu hastalıklar nedeni ile buğdayın verimliliği düşer ve istenilen verim alınsa bile bazı hastalıklardan dolayı buğdayın kalitesi düştüğü için ekonomik değeri zarar bu sebeple çiftçiler zarar görür. Bu zararları azaltmak için bazı ilaçlar kullanılmaktadır. Buğday hastalıkları arasında önemlileri aşağıda verilmiştir.

Buğday sürme hastalığı

Sürme ülkemizde çeşitli isimlerle anılan bir başak hastalığıdır. Buğday sürmesi denilen hastalıkta ilk oluşan kaynak kör adı verilen hastalıklı tanedir. Hasat zamanında çeşitli nedenlerden dolayı ezilen bu sporlar sağlam olan buğday tanelerine ya da toprağa bulaşır. Bu sporla bulaşmış tohumlar diğer tohumlarla birlikte ekildiğinde beraber çimlenir ve oluşturdukları hif denilen hücre ile tohumu enfekte eder. Bununla birlikte bitkinin gelişmesi sırasında bitkiye katılan misel bitki ile gelişip bitkinin bünyesine katılır. Bu katılan misel başak kısmına kadar ulaşır. Burada kendisini çoğaltarak tanenin içi sporla dolar. Bu tohumu üzerinde bulunan sporlar gerek tohumla birlikte gerekse toprağa karıştığı sırada tohuma zarar vererek bitkinin hastalanmasına neden olur. Bunu için çeşitli zirai müdahaleler yapılmaktadır.

Buğday pas hastalıkları

Buğday hastalıkları arasındaki pas hastalığı sarı pas, kahverengi pas ve kara pas olmak üzere üç kısma ayrılır. Sarı pas buğdayın üst kısmında oluşan dikişe benzeyen sarı püsküllerden oluşur. Bu dikişe benzeyen sıralı olan noktaların içinde sporlar bulunur. Bu sarı püsküllerdeki sporlar uygun koşullarda taşınarak diğer buğdaylara da bulaşır. Bu bulaşan sporların etkin hale gelebilmesi için yağışlara ihtiyaç vardır. Bir diğer pas türü ise kahverengi pastır. Etmenleri sarı pasa oldukça benzemektedir. Bu sor türü kendini yaz döneminde yayarak çoğalır ve etkisini gösterir. Bu yayılan sporlar kendini buğday tomurcuğunda bulur ve zamanla yayılarak diğer buğdaylar ada geçer ve bu da buğdayda hastalıklara neden olmaktadır. Diğer bir pas türü ise kara pas olarak adlandırılır. Kara pas diğer iki pas türünün aksine yayılışını hastalıklı olan türlerin üzerinde kışın kendini gösterir. Bu kışın oluşan hastalık sporu yüksek nemde hızlıca gelişir. Bu yayılan sporlar sarı tomurcuklara ulaştığı zaman çimlenerek enfeksiyona neden olmaktadır. Bu sporların yayılmasını engellemek için çeşitli ilaçlar kullanılır.
" } ] }